معنای دروغ مصلحت آمیز

بازتاب توریه و دروغ مصلحت آمیز در آیات قصص از منظر مفسران فریقین

  چکیده   از مهمترین ارزش­ها، صداقت و آفت اصلی آن دروغگویی است که یکی از رذایل اخلاقی محسوب می شود. دروغ در تمامی شرایع الهی حرام است و تا ضرورت و مصلحت مهمی در میان نباشد، گفتن آن جایز شمرده نمی شود. اگر تحصیل این مصلحت لازم شود، حرمت آن بر طرف گشته و مشمول قاعده "اهم و مهم" و یا به تعبیری "دفع افسد به فاسد" می شود. با این همه، آیات قصص قرآنی نشان دهنده مواردی است که بر اساس ضرورت و برای حفظ م...

معنای دروغ مصلحت‌آمیز

شکی نیست که دروغگویی یک عمل غیر اخلاقی است. اما هم عقل و هم شرع دروغگویی را در برخی مواقع مانند جائی که موجب نجات جان بی‌گناهی می‌شود، جایز می‌داند. در عرف مردم دروغی که گفتن آن جایز است را «دروغ مصلحت آمیز» گفته می‌شود. اما این اصطلاح دست‌خوش تفسیرهای شخصی از سوی افراد است. در نتیجه، بسیاری از دروغ‌های غیر مجاز به لحاظ عقلی و شرعی، به خاطر تفسیری که گوینده دروغ از مصلحت در نزد خود دارد، جایز ش...

بررسی دروغ مصلحت آمیز در معالجات پزشکی با تأکید بر شاخص اعتماد

سابقه و هدف: راستگویی پدیده مورد تأیید همه انسان ها است، ولی بشر گاهی در شرایطی قرار می گیرد که قرار است بین دو مصلحت مثل حفظ جان و راستگویی یکی را انتخاب کند. در چنین تناقضاتی انسان ها رویکردی به نام دروغ مصلحت آمیز را به کار می گیرند. دامنه کارکرد دروغ مصلحت آمیز اندک اندک به حوزه های مختلفی کشانیده شد که یکی از آن ها درمان های پزشکی بوده است. اخلاقی بودن یا نبودن این رویکرد، یکی از مباحث بحث...

اصل مصلحت در اسلام

شمول ادله حرمت دروغ نسبت به خانواده و بستگان و حکم وعده دروغ به همسر

دروغ همواره نکوهیده بوده و پیش از ادیان، عقل و وجدان آن را زشت شمرده است، اما برخی دروغ‌ها به جهت غلبه فضیلت عارض بر آنها در روایات استثنا شده‌اند. یکی از این مستثنیات، دروغ‌گفتن به همسر و در تعبیر دیگر به اهل است. پژوهۀ فرارو با روش تحلیلی ـ اسنادی به مطالعۀ فقهی این مسئله پرداخته و آن را در شش بُعد کاویده است. نتیجۀ تحقیق در این شش ساحت نشان داده است تنها قدر متیقن از ادله یعنی وعدۀ دروغ شوهر ...

مفهوم دروغ در ایران باستان

در این نوشتار سیر تحول مفهوم دروغ در ایران عصر هخامنشی و چگونگی چفت و بست‌شدن آن با ساختارهای سیاسی بررسی می‌شود. تمدن ایرانی نخستین و تنها تمدن عصر پیشامسیحی است که مفهوم دروغ در آن هم طنینی سیاسی دارد و هم به مثابة کلیدواژه‌ای مرکزی در دستگاهی اخلاقی کاربرد یافته است. چرایی این اهمیت یافتن دروغ در دستگاه نظری ایرانیان باستان پرسش مرکزی این نوشتار است. بحث با واکاوی مفهوم دروغ در گاهان و اوستا...